-
Inicio
-
Multimedia
- Novas LugoPatrimonio
Últimas Novas (526)
Últimas novas da asociación LugoPatrimonio
Viaxe a Lerma (Burgos) para ver las Edades del Hombre e Peñafiel (Valladolid)
Viaxe a Lerma (Burgos) para ver las Edades del Hombre e Peñafiel (Valladolid)
Días 26 e 27 de outubro
Saímos ás 7 horas e chegamos a Lerma ás 12,45 horas, despois de facer unha parada de media hora. Antes de xantar dimos unha volta pola Plaza Mayor para xantar a continuación nun restaurante da Calle Mayor. Ás 16,30 horas fixemos a visita guiada á vixésimo cuarta edición de "Las Edades del Hombre" que este ano ten como fío conductor os anxos "Angelli".
A exposición dividirase en cinco capítulos repartidos en tres sedes: a ermida de Nuestra Señora de la Piedad, primitiva igrexa de San Juan Bautista, con orixe no S.IX sendo o único edificio anterior á remodelación urbanística do Duque de Lerma,.relegada a simple ermida tralas grandes construcións do século XVII e actualmente dedicada a unha sala de exposicións, onde se proxecta un vídeo mo que se explica as distintas categorías de anxos e á súa transcendencia na tradición cristiá;.a igrexa de san Pedro, igrexa de estilo barroco e influencia herreriana, onde se tratan os catro primeiros capítulos da exposición: "¡Ángeles del Señor, bendecid al Señor!".
Conferencia de Enmanuel Lázaro Péres sobre a“Rehabilitación de centrais eléctricas históricas. Os exemplos do Piago e Chavin”
29 de outubro
Dentro do ciclo que dedicamos este ano ao Patrimonio Industrial tivemos a conferencia de Enmanuel Lázaro Pérez, un profesional que desenvolve o seu traballo no campo das enerxías renovables. Con quince anos de experiencia como técnico de mantemento é o responsable da parte de enerxías renovables do grupo NEXIA, unha empresa que conta cunha ducia de traballadores que operan en seis pequenas centrais hidroeléctricas e manteñen máis de trinta instalacións fotovoltaicas por toda Galicia.
Despois da presentación efectuada polo presidente Adolfo de Abel Vilela, fixo unha breve introdución histórica sobre o alumado público na cidade de Lugo que se iniciou en 1808 con un sistema individual, dependente de cada veciño para pasar a ser un servizo público dependente do Concello a partir do reinado de Isabel II.
Nun primeiro momento era con aceite, en 1862 ensaiouse na Praza Maior o alumado con petróleo que estará en funcionamento ata o 18 de setembro de 1894 día no que comezou o alumado público eléctrico coa central instalada no río Miño fronte a San Lázaro, da sociedade "Alumbrado Público de Lugo". Como tiña moitos faios en 1898 creouse a sociedade "La Eléctrica Lucense", que instalou a central eléctrica no caneiro do Piago (Outeiro de Rei), comezando a funcionar en 1899.
Visita á central hidroeléctrica do Piago
19 de outubro
Dentro do ciclo dedicado ao Patrimonio Industrial estivo a visita á central hidroeléctrica situada no río Miño no caneiro do Piago de Martul (Outeiro de Rei). Os visitantes foron acompañados por Enmanuel Lázaro Pérez, da empresa Nexia Renovables que xestiona a instalación e que foi un dos técnicos responsables da rehabilitación de esta histórica central eléctrica. A visita comezou ás 11,30 horas polo exterior para ver a presa e a canle que leva a auga á turbina e que foi labrada na rocha viva.
O presidente da Asociación Adolfo de Abel Vilela, fixo unha breve introducción histórica para entender a importancia da instalación e a súa relación coa cidade de Lugo. Dixo que nun primeiro momento a electricidade tiña como finalidade principal o alumado público, que en Lugo foi primeiro con aceite, despois con petróleo, en 1879 con gas e o 18 de setembro de 1894 coa electricidade, ao mesmo tempo que se instalaba nalgunhas casas particulares e edificios públicos. Pero como non era eficiente o subministro que ofrecía a "Sociedad de Alumbrado Público de Lugo" que tiña a concesión municipal do alumado público, un grupo de comerciantes e pequenos industriais crearon en 1898 a "Sociedad Anónima La Eléctrica Lucense", que obtivo o 16 de setembro de 1898, a autorización para o aproveitamento de 10.000 litros de auga por segundo do río Miño no punto denominado Piago de Martul no concello de Outeiro de Rei con destino a forza motriz e outras industrias. A obra da presa, canle e edificio para albergar a central foi dirixida polo arquitecto municipal Juan Álvarez de Mendoza, seguindo os planos da casa instaladora Ahlemeyer y Cª, enxeñeiros de Bilbao.
VIAXE Á MARIÑA LUCENSE
O 28 de setembro saímos de Lugo ás 8,30 horas para facer a viaxe á Mariña Lucense dentro do Ciclo dedicado ao Patrimonio Industrial. Comezamos as visitas programadas visitando a partir das 10,30 horas a basílica de San Martiño de Mondoñedo, vinculado a San Rosendo, onde recibimos a explicación da guía no interior do templo que nos explicou as características da igrexa, programa iconográfico das pinturas románicas, renacentistas e barrocas e significado do altar pétreo e representacións dalgúns capiteis. Posteriormente fixemos un percorrido polo centro de interpretación do monumento onde completamos a información.
Como o día 10 tivemos a conferencia de Adolfo de Abel Vilela sobre, “As fábricas de fundición e louza de Sargadelos no agromar industrial de Galicia”, era obrigado facer unha visita ao que queda daquela grande iniciativa. Comezamos o percorrido ás 12,15 horas na Casa da Administración recibindo as documentadas e amenas explicacións de Elisa Pérez sobre as orixes e vicisitudes das Reales Fábricas de Sargadelos. O presidente fixo unha breve intervención para falar sobre o proceso de fabricación das louzas estampadas diante das pezas expostas que foron admiradas por los viaxeiros.
Viaxe pola ría de Ferrol
22 de xuño
A viaxe estivo programada para ver as pegadas da industrialización na ría de Ferrol. Comezamos a visita guiada ás 10.30 horas no Museo da Construción Naval atendidos por unha guía do establecemento que nos fixo un percorrido pola planta baixa das instalacións, onde se atopaban as antigas fraguas ou ferrarías. Ante unha maqueta na que se representa o territorio da ría foi facendo historia do proceso de industrialización que se inicio no século XVI no barrio de Esteiro e que continuo no XVIII co barrio neoclásico da Magdalena. Para defender a entrada da ría dos ataques dos ingleses, Felipe II manda construir os baluartes ou castelos de A Palma, San Felipe e San Martiño.
Pasamos despois a explicación sobre maquetas das características dunha balsa e dun barco, a súa evolución histórica, dende os primeiros tempos, de madeira e a vela ata os modernos. A característica fundamental é que un barco ten que ser habitable, unha balsa non o é. Como os barcos se construían con madeira que se conseguía nos bosques da zona, para evitar a deforestación e ao mesmo tempo a produción desta materia prima había unhas normas para reforestar tendo que plantar tres árbores por cada un que se cortaba. Un barco podía precisar de 1.500 árbores.
Conferencia de Manuel Lara Coira, profesor da Universidade de A Coruña e presidente da Asociación Galega do Patrimonio Industrial (Buxa), sobre a “Historia industrial da ría de Ferrol”.
11 de xuño
Despois da presentación que fixo do conferenciante o profesor e socio Emilio Valadé del Río, Manuel Lara comezou a súa disertación dicindo que a industria non formou parte da Historia, e cando o fixo foi nun aspecto negativo, como a contaminación, o ruído, malas condicións laborais, etc. Nos seus mellores momentos as actividades industriais en Ferrol ocupaban a unhas 12.000 persoas, e por iso forman parte da historia, pois estes colectivos tiñan as súas actividades sociais e culturais. A industria en Ferrol iniciouse no século XV con pequenas actividades artesanais, protoindustriais, como era a salga. Fernando de Andrade o Bo, favoreceu a actividade comercial dos venecianos que ían de paso a levar mercancías a Flandes e á volta arribaban ao porto de Ferrol e collían os excedentes da sardiña. Os xenoveses utilizaban o porto da Coruña.
Dixo que as armadas recalaban no Ferrol para facer a invernada antes de iniciar as expedicións o que deu lugar a que se construísen os chamados fornos de provisión para facer galletas e biscoitos para o consumo das tripulacións. Era tal a demanda que foi necesario construír as aceas do Belelle e os muíños do Freixeiro, comezando tamén o comercio do cereal.
Na primeira metade do século XVIII arredor da actividade manufactureira hai outras industrias como os curtidoiros, tecidos e ferrería, que non están concentradas senón dispersas polo medio rural. Hai tamén zonas que se dedican á olería que se establecían onde había o barro, aparecendo tamén os gremios.
Conferencia de Claudio Otero Eiriz sobre “A industria do curtido na provincia de Lugo”
24 de maio
O conferenciante analizou a industria dos curtumes no marco territorial da provincia de Lugo e no temporal da Idade Contemporánea. Para iso dividiu a intervención en tres grandes eixes: comezou facendo unha introdución, pasando despois ao estudo da historia da industria dos curtidos lugueses e a analizou o seu patrimonio industrial.
Na introdución, relatou brevemente os principais aspectos da historia deste sector industrial en Galicia, que coincide plenamente co acontecido na provincia de Lugo. As fábricas de curtumes constituíron durante o século XIX, a carón das que elaboraban sardiña salgada, a única especialización non agraria da economía galega. Chegaron a representar máis da cuarta parte da produción española do sector e tiveron un amplísimo esparexemento polo territorio, de xeito que un de cada catro concellos contou como mínimo con algún curtidoiro e case que todas as comarcas tiveron establecementos desta caste.
VIAXE A PORTUGAL
Do 16 ao 19 de maio
Día 16
Visita á tanoaría Josafer Ferramenta en Esmoriz
Dentro do ciclo dedicado ao Patrimonio Industrial fixemos unha viaxe á zona de Aveiro (Portugal) para ver exemplos deste tipo de patrimonio, posto en valor por institucións públicas e particulares. A viaxe comezou o día 16 de maio e rematou 19.
Saímos de Lugo ás 7 horas e ás 11 visitamos a tanoaría Josafer Ferramenta en Esmoriz. Esta localidade tivo unha gran tradición na elaboración de toneis, barricas e pipas, denominación que levan segundo a súa capacidade, para o trasporte do viño producido na ribeira do Douro con destino ás adegas de Porto.
É unha empresa familiar rexida polos netos do fundador Joaquim Dias Ferreira que era tanoeiro nas adegas do viño de Porto en Vilanova de Gaia. En 1968 decidiu volver para Esmoriz instalando un taller cos seus antigos compañeiros de traballo para facer barrís destinados ao exército portugués para levar viño aos soldados que estaban na guerra de Angola. A independencia das colonias e o emprego de materiais como o aceiro fixo que descendera a demanda, pero apareceron novos demandantes dos bocois. A empresa pasou ao fillo do fundador e aos xenros que mecanizaron algún dos procesos de elaboración.
Viaxe a Vigo para ver o Museo do Mar e a primeira zona industrial
Día 27 de abril
Saímos ás 8 horas de Lugo comezando as visitas ás 11 en Guisar, desde onde se pode contemplar a situación das primeiras industrias relacionadas coa conserva do peixe. Este outeiro está presidido pola capela que proxector o arquitecto vigués Manuel Gómez Román, de estilo historicista, para o que están recadando fondos para colocar un Sacro Corazón de Xesús no remate da torre, como figuraba no deseño.
Despois de baixar un pequeno tramo no autocar, recorremos a pé a zona de Guisar onde quedan algúns edificios das antigas fábricas, non só de envasado, senón tamén de preparación de envases, de preparación de embalaxes de madeira e unha fábrica de xabón que aproveitaba as escorras do aceite das conserveiras. Ao final do tramo percorremos no autobús un pequeno traxecto para aproximarnos á zona do porto facendo a pé toda a parte do cantón ata chegar ao antigo barrio de pescadores do Berbés, hoxe practicamente desaparecido, con un par de casas antigas arruinadas. Un paseo polas rúas ata a Praza da Constitución, e continuación do paseo ata onde se atopa o Centro de Congresos e o Auditorio, zona na que se atopan varias das antigas fábricas de conservas, hoxe pechadas, en espera de ser derrubadas para construír no solar da fábrica de Alfageme edificios de doce andares.
Pasamos despois a Bouzas, onde xantamos, indo a pé ata Alcabre para visitar o Museo do Mar, instalado nunha antiga fábrica, chamando a atención o proxecto de Aldo Rossi e César Portela. A parte nova mimetiza a antiga, unidas por unha pasarela. Despois de ver o contido de todas as salas, saímos ao exterior para ver o que queda dun castro, sobre o que se levantou a antiga fábrica, o acuario e o faro, situado na Punta do Muiño. Regresamos ás 19 horas chegando a Lugo 21,30.
Conferencia de Manuel Antonio Castiñeiras González, catedrático de Historia da Arte Medieval da Universidade Autònoma de Barcelona (UAB), sobre "O Pórtico da Gloria: visión, escenario e lenda"
24 de xaneiro
Cando o Mestre Mateo se fixo cargo das obras da catedral no último terzo do século XII, este era perfectamente consciente do cúmulo de significacións que o monumento románico adquirira desde as súas orixes. A súa intervención no corpo occidental do templo, entre 1168 e 1211, buscou aumentar e amplificar parte deses contidos e metáforas, sabedor que o templo, tanto pola súa estética románica como pola súa escenificación litúrxica, quedara entón certamente obsoleto. Por iso, non dubidou, en primeiro lugar, en alterar a primitiva topografía sagrada do santuario da época de Diego Xelmírez, centrada no eixe transversal do transepto, de Norte a Sur, e crear un novo eixe lonxitudinal, de Oeste a Leste, centrado no bosque de columnas do Pórtico, o novo coro de cóengos e a estatua de Santiago presidindo o altar maior.
Máis...
Conferencia de Xan Carmona Badía. “O Patrimonio Industrial en Galicia. Situación e perspectivas.
CICLO PATRIMONIO INDUSTRIAL
9 de abril.
A conferencia introductoria do Ciclo foi impartida polo catedrático de Historia e Institucións Económicas da USC, Xan Carmona Badía que comezou a súa disertación dicindo que o Patrimonio Industrial é a cara da Galicia Industrial e que neste tipo de patrimonio non somos nin Cataluña, nin o País Vasco, pero sen embargo temos unha das cinco cidades industriais de España, pero que en protección e conservación dos elementos máis significativos somos a Cenicienta.
O interese por este tipo de Patrimonio aparece en Gran Bretaña na década 1960-1970 coa crise manufactureira, comezando a apreciarse ao igual que en Alemaña. En Galicia cambiamos esta percepción co desenvolvemento, pois é a imaxe da Galicia emprendedora.
O Patrimonio Industrial son os edificios, as máquinas, os talleres, as fábricas, as minas, lugares de procesado, etc., e dicir, o conxunto de bens mobles e inmobles, a paisaxe industrial, aspectos sociais e inmateriais, o que se coñece como "cultura industrial", o sistema agromado da I Revolución Industrial, as cancións das que, por exemplo, limpaban o peixe para as fábricas de conservas. O Patrimonio representa a identidade. Pero a Lei do Patrimonio galega só considera o anterior a 1936.
Conferencia de Clodio González Pérez. sobre “Antonio Fraguas Fraguas (1905-1999): a súa estadía en Lugo”.
12 de marzo.
O conferenciante, que se pode considerar como o biógrafo de Antonio Fraguas Fraguas polo libro e polos artigos que lle ten dedicado, fixo un resumo da súa vida, salientando aqueles aspectos que lle pareceron máis importantes. Naceu en Insuela, parroquia de Loureiro de Cotobade. O 30 de decembro de 1905 foi bautizado na igrexa de Santiago de Loureiro do concello de Cotobade (Pontevedra). Era fillo de Teresa Fraguas Vázquez e de Manuel Fraguas Rodríguez, un canteiro, da Terra de Montes, que emigrou a Brasil pouco antes de que nacese onde estivo oito anos.
Contou que despois de recibir a instrucción primaria ata os 13 anos en varias escolas do distrito, a finais de 1918 a familia decide emigrar ao Brasil e acordan que o fillo aprenda algo máis, e que fose un mes ou dous a traballar a un taller de Vigo, pois seus pais querían que fose un bo maquinista de tren. Pero un domingo, despois de saír da misa, o mestre que estivera no colexio de Covelo explicou aos veciños que o motivo polo que as silvas saían no campanario era porque o vento transportaba as sementes. Tanto lle gustou a explicación que lle pediu aos pais que o deixasen ir tres meses á escola do mestre, de xaneiro a marzo, e os restantes ata xuño ao taller vigués. Así que con 13 anos pasou á escola de don Antonio, comezou sendo o último e os poucos días pasou ao segundo lugar. O mestre aconsellou ao pai para que o neno estudiase algo máis, facer unha carreiriña antes de ir para o Brasil, pero díxolle que no tiña medios económicos. Ao fin convenceuno para que fixese o bacharelato e despois o conmutase co maxisterio primario.
Conferencia de Miguel Tain Guzmán, profesor de Historia da Arte da USC, sobre "A historicidade das cinco policromías do Pórtico da Gloria".
12 de febreiro.
O profesor Miguel Taín comezou dicindo que o Pórtico foi reparado en máis de cinco ocasións, a última levou nove anos e estivo a cargo da empresa Petra co control do Instituto do Patrimonio Cultural contando co mecenado da Fundación Pedro Barrié de la Maza. O tema que desenvolveu, a historicidade das policromías, como ao longo dos séculos se foron repintando as figuras, chegando a desaparecer case por completo a policromía orixinal. Falou dalgúns dos pigmentos empregados, das técnicas pictóricas utilizados, dos motivos decorativos, da documentación, das críticas que hai escritas polos peregrinos e da necesidade de contextualizar as policromías con outras semellantes, en pedra, existentes en outros monumentos similares europeos, en concreto franceses, italianos, alemáns, etc.
Falou da documentación previa para poder coñecer a historicidade das policromías. Deu unha información sobre o Pórtico, tanto no que se refire á construcción como da temática representada, baseada na visión de San Mateo o no Apocalipse de san Xoán.
Conferencia de Ramón Yzquierdo Peiró, doutor en Historia da Arte pola USC e Director Técnico-Conservador do Museo da Catedral de Santiago, "Recuperando a fachada occidental da catedral de Santiago".
15 de xaneiro
O conferenciante comezou a súa intervención dicindo que nos último 125 anos estudiouse e difundiuse a obra de Mateo, e que nas últimas décadas, a catedral de Santiago desenvolveu un proxecto cultural, centrado na recuperación da figura e da obra do Mestre Mateo, que abarcou os ámbitos da investigación, a conservación e a difusión.
En 1893 o cóengo Antonio López Ferreiro xa deu conta do delicado estado no que se atopaba o Pórtico. En 1928 fundouse o Museo da Catedral no que ingresaron pezas feitas polo Mestre Mateo. Sen dúbida, a restauración do Pórtico da Gloria, realizada, co mecenado da Fundación Barrié, entre os anos 2008 e 2018; e a exposición Mestre Mateo celebrada no Museo del Prado e en Santiago de Compostela, supuxeron dous momentos cumes neste proxecto que deron lugar, ademais da recuperación dunha obra mestra da historia da arte universal, contar con datos e estudos que permiten un mellor coñecemento de conxunto do proxecto mateano.