Últimas novas da asociación LugoPatrimonio
Día 2, mércores: conferencia e proxeccións de Delfín Caseiro Nogueiras (escritor), sobre Viaxe de Inverno: Ourense interior, ás 20 h. no salón de actos da Deputación provincial.
Anotacións para a viaxe do día 19, no mesmo lugar, entre 19 e 20 h. Prazas limitadas a 50. Preferencia das asociadas-os sobre os que non o son.
Día 19, sábado: viaxe ao Ourense interior nestes días de inverno, para visitar os seguintes puntos: San Pedro de Rocas (mosteiro e Centro de Interpretación da vida monástica), Xunqueira de Espadañedo (mosteiro e igrexa románica), Montederramo, (mosteiro e igrexa), Santuario dos Milagres (igrexa), Xunqueira de Ambía (igrexa románica de Santa María a Real) e Ourense, onde a última hora da tarde faremos unha visita ao Belén de Arturo Baltar e teremos un encontro con el para falar da súa obra.Deseguido, tendo en conta que se cumpre o 50 aniversario da edición de A Esmorga, de Eduardo Blanco Amor, faremos un percorrido por dous ou tres puntos do roteiro da mesma sinalados nas rúas de Ourense próximas ao Belén.
Día 11, venres: asemblea ordinaria anual para ver como andamos de cartos e que imos facer durante o ano 2010.
Lugo, novembro 2009
Froito dun ano de laboriosidade, o fotógrafo Fernando Páez (Ribadeo, 1953) preséntanos “Ás portas de Rinlo”, a súa persoal visión das xentes e paisaxes deste lugar primixenio e antigo. O gusto do fotógrafo pola representación silenciosa do paso do tempo (“Incursións”, 2005) e o pulso para captar o inenarrable continúan vivos neste novo traballo. O artista retrata os veciños en actitude estoica ás portas das súas casas ou no límite do espazo transitado dos cantís, captando a súa ineludible e dura existencia diaria. As imaxes austeras, melancólicas e naturalistas son tanto unha homenaxe ás persoas e a natureza portentosa que os protexe e alimenta como unha reflexión sobre a sinxela e heroica relación que o mundo tradicional é capaz de establecer co medio que habita e constrúe. O artista capta a resonancia poética desta existencia e conmovenos coa representación do mais humilde, inhóspito ou extravagante; marcas propias da identidade elusiva deste lugar.
“Ás portas de Rinlo” forma parte da iniciativa cidadá “A prol de Rinlo BIC”. O obxectivo é resaltar a singularidade e o valor patrimonial de Rinlo a través da mirada atenta e sensible da arte, reivindicando o valor do vernáculo e a paisaxe histórica do núcleo. O fin que nos alenta é o de promover a causa da súa conservación, concienciando ós cidadáns da importancia de defender e valorar o propio. O catálogo da exposición que publica a Área de Cultura da Deputación de Lugo reúne un total de 50 imaxes que nos acercan e recrean a beleza acumulada no espazo imaxinario da historia e a cultura tradicional que esmorece. Sumar vontades a favor da protección e declaración de Rinlo un Ben de Interese Cultural pode ser o primeiro paso cara a unha actitude máis responsable cos entornos tradicionais en que vivimos, unha oportunidade para comezar a construír un futuro sen perder o sentido e o significado do pasado.
Carlota Eiros, arquitecta
Invitación Refectorio "Ás portas de Rinlo"
O asfaltado da lonxa do Parque
Criamos que eran cousas do pasado os atentados ao patrimonio e as barbaridades urbanísticas. Está claro que para o Parque de Rosalía e a súa contorna non corren bos tempos. Tamén criamos que cun alcalde filósofo e unha concelleira de Cultura e Turismo profesora de historia na Universidade, a sensibilidade faríase valer sobre o que ten os picos e as pas pero que carece do coñecemento suficiente para poder discernir entre o que ten mérito do que non o ten, do estético e do antiestético. Pero equivocámonos, porque o ser de letras parece que non garante unha predisposición á sensibilidade, nin ao cultivo do bo gusto, nin ao aprecio polas cousas ben feitas. Estes políticos son o exemplo da paletada, o mal gusto e o despropósito.
Primeiro permitiuse unha urbanización nun lugar que nos vai privar das fermosas vistas que se divisaban desde a pérgola. Precisamente don Ángel López Pérez, a quen se debe o parque, comprou no seu día unha leira para evitar que se construíse nela e entorpecese a que era unha das vistas máis bonitas de Galicia.
Despois demoleuse o pedestal da estatua da España, un exemplo Déco da arquitectura do cemento dos anos 20, no que foron ao vertedoiro catro escudos de cerámica de Manises e causáronse graves danos á escultura fundida en Sargadelos. Fíxose para pór no seu lugar un pastiche fóra de contexto e mal executado.
E agora acábase de cubrir con alcatrán unha lonxa cun pavimento artístico, realizada fai 45 anos con materiais nobres, lastras de granito e canto rodado, deseñada polo arquitecto Efrén García Fernández por encargo do Concello en 1961, e executada en 1964. E isto faise co pretexto de que é custoso mantela. Así que, xeneralizando o argumento, non debería de estrañarnos de que calquera día nos sorprendamos co mesmo tratamento na contorna da Catedral.
Día 3 de novembro, martes: ás 20 h. no salón de actos da Deputación provincial, exposición e proxeccións dos investigadores Orlando Viveiro Veiga e L. Hixinio Flores Rivas sobre Os Ancares no outono: paisaxe e vida, conferencia previa á viaxe a realizar na xornada do sábado, 7 de novembro.
Antes desta conferencia, entre as 18,30 e as 20 h. quen queira participar na viaxe, poderase anotar no mesmo lugar (salón de actos da Deputación). Para a admisión, as asociadas e asociados terán preferencia sobre os que non o son.
Día 7 de novembro, sábado:
PAISAXE E VIDA: OS ANCARES NO OUTONO. Itinerario
8.00.-Saída de Lugo do lugar habitual (fronte Instituto Lucus Augusti).
9.30.-Parada en Navia para tomar café, ver a ponte medieval e máis a casa torre.
10.30.-Chegada a Coro, lugar da parroquia de Rao, onde veremos a distribución das construcións no espazo do lugar: casa e adxectivas (hórreo, cuartín, palleiro,....). Restos de unha palloza. Capela de Santa Mariña. Andaina deica o Muíño de Morodo que está no río Murias, xusto cando se xunta co Rao. No paseo veremos a paisaxe con espectaculares castiñeiros, avelairas, etc.
12.15.-Parada breve en Santa María de Rao, para ver o Castiñeiro das cruces (fotografiado nos anos trinta do século XX por Walter Ebeling), e tamén unha ollada á igrexa.
13.00.-Saída para Balouta, pasando por Murias, con breve parada despois para ver o val do Rao. Entrada na Gorxa do Rao con espectacular vexetación e cores (dende o marrón até o amarelo dos freixos). Veremos de facer algunha parada breve.
13.30.-Comida en Balouta.
15.00.-Visita breve a Balouta.
15.30.-Saída para o Porto de Ancares e Mirador de Balouta. Explicación dos vales de Candín, Suárbol, e Balouta así como dos picos máis representativos como o Miravales.
16.00.-Baixada para Suárbol e o Piornedo.
16.30.-Visita ao Piornedo. Paseo polo núcleo para observar a súa estrutura e situación das construcións. Visita á Palloza museo do Sesto onde trataremos de facer aportacións á exposición sobre a morfoloxía e funcións da palloza. Tamén teremos contacto con xente da Asociación "O Teixeiro" para ofrecer unha explicación/interpretación musical coa pandeira como protagonista.
18.30/19.00.-Saída para Lugo.
21.00.-Chegada estimada.
A Asociación cultural LugoPatrimonio, e no seu nome, o Presidente, D. Lois Diéguez, o día 18 de outubro do 2009, tomou a resolución que deseguido se detalla:
A felicitación a D. Óscar López Mendaña, que durante a mañá do día 18 de outubro desenvolveu, xuntos con outras persoas, unha guía orixinal e atractiva á cidade de Viana do Bolo, conducindo a 47 persoas de Lugo, Vigo, A Coruña e outros lugares de Galiza.
Destacamos a forma orixinal, pois co recibimento cariñoso dun grupo de pandereiteiras que nos ofreceron unha mostra do vestiario, cancións e música de Viana, o paseo polos lugares destacados da cidade, ese detalle sempre agradecido dos bocadiños ou almorzo de media mañá, e a visita tan agradábel e intelixente (teatro sentido de Óscar e Susana, bos actores tamén), á torre medieval e ao seu museo etnográfico (por certo, esplendidamente montado), conseguiron que as 47 viaxeiras e viaxeiros, deixaran a promesa de volver un día con amigos e familiares a coñecer con máis tempo non só a cidade, senón tamén o resto do concello e a comarca.
LugoPatrimonio ten unha longa experiencia viaxeira por moitos países e culturas, e sabe apreciar a calidade dun lugar e a exposición que sobre o mesmo se pode artellar, e o atractivo que na mesma se pode conseguir, de aí esta insistencia en deixarlle patente aos veciños e veciñas de Viana e ás súas autoridades, o potencial e o bo futuro económico que se poden desenvolver, coa experiencia e maxisterio de guías e participantes como arriba deixamos relatado.
LugoPatrimonio, asimesmo, na despedida e agradecementos que fixemos diante do castelo de Viana, deixou a promesa de asistir a esa outra parte que, loxicamente, non puidemos ver, como é o sonado e colorido Entroido de Viana cos personaxes tan atractivos como son os Boteiros, e como non, con esa gastronomía que, do mesmo xeito, valoramos xa na vila de O Bolo.
Exténdanse estas palabras agradecidas ao seu alcalde como representante máis directos do pobo de Viana do Bolo.
Viana do Bolo, a 18 de outubro do 2009-10-25
O Presidente de LugoPatrimonio
Asdo: Lois Diéguez
As terras de Viana, viaxe con proxeccións e música, da autoría de D. Óscar López Mendaña, animador sociocultural.
O Vicepresidente da Deputación D. Antón Bao, patrocinador do ciclo, e o presidente de LugoPatrimonio, D. Lois Diéguez, facendo a clausura oficial deste Ciclo.
Dª Sabela Rodríguez lendo o poema Hino ao Viño, de Florencio M. Delgado Gurriarán.
Conferencia de D.X. M. Fernández Anguiano sobre Aspectos técnicos do viño: a súa relación coa saúde.
Logo de se cumpriren máis de dous anos da destrución dos restos do círculo lítico da Mourela, as máquinas que traballan no selado dos taludes da autovía AG-64 veñen de destruir parcialmente un dos túmulos que se atopan emprazados a escasos metros dos noiros da autovía.
En http://www.amigus.org/mourela.php informan diariamente das novidades.
Podes ver tamén as fotos do sucedido no seu DIARIO NECROLÓXICO DO CÍRCULO LÍTICO DA MOURELA.
LugoPatrimonio, xunto con milleiros de persoas, colectivos e asociacións, constituiu a Plataforma Queremos Galego para loitar contra a persecución que está a sufrir o noso idioma. Nunca aceptaremos que se hostigue de xeito tan vil o máis grande patrimonio creado polo noso pobo.
QUEREMOS GALEGO é unha plataforma cidadá que nace coa pretensión de unir persoas, colectivos e institucións da máis diversa natureza baixo tres premisas básicas:
1. A lingua galega é patrimonio e ferramenta de comunicación do pobo galego, e as institucións públicas teñen a responsabilidade e obriga de protexela e promocionala.
2. A normalización lingüística ten que ser un proceso progresivo, polo que desde as institucións públicas non se poden tomar medidas que desprotexan ou reduzan a presenza do galego en ningún ámbito.
3. Os acordos asinados por todos só poden ser substituídos por acordos asinados por todos, e o consenso para a lingua galega está no fixado no Plan xeral de normalización da lingua galega aprobado por unanimidade no Parlamento galego en 2004, así como na Carta europea das linguas rexionais ou minoritarias, ratificado por unanimidade polo Congreso en 2001.
http://www.queremosgalego.org/
13 de outubro: As terras de Viana, viaxe con proxeccións e música, da autoría de D. Óscar López Mendaña, animador sociocultural.
Será no salón de actos da Deputación provincial de Lugo, ás 20 h.
14 de outubro: clausura do Ciclo Viño e poesía, coa conferencia de D. X. M. Fernández Anguiano sobre Aspectos técnicos do viño: a súa relación coa saúde.
Será no Complexo Xuvenil Lug, ás 20 h. Previamente á conferencia, o Vicepresidente da Deputación D. Antón Bao, patrocinador do ciclo, e o presidente de LugoPatrimonio, D. Lois Diéguez, farán a clausura oficial deste Ciclo. Dª Sabela Rodríguez lerá o poema Hino ao Viño, deFlorencio M. Delgado Gurriarán.
A viaxe que se realizará durante os días 17 e 18 de outubro, polas terras do Barco de Valedoras e da Rúa, terá como inspiración e lectura a obra poética de Florencio M. Delgado Gurriarán, cantor destas fermosas e descoñecidas terras.
PRESENTACIÓN
“La ciudad de Lugo en los siglos XII al XV. Urbanismo y sociedad”
O pasado día 30 de setembro tivo lugar a presentación da obra do historiador lucense e vicepresidente de Lugo Patrimonio, Adolfo de Abel Vilela “La ciudad de Lugo en los siglos XII al XV. Urbanismo y sociedad”, que se enmarca na serie Galicia Histórica do Instituto Padre Sarmiento de Estudios Galegos editada pola Fundación Pedro Barrié de la Maza.
O salón Rexo do Círculo das Artes quedouse cativo para acoller o acto ao que asistiron unhas trescentas persoas. Fixo a presentación do acto Javier López Martínez, director xeral da Fundación Pedro Barrié de la Maza, que dixo do libro que se podía comezar a ler por calquera dos capítulos. Tamén intervíu Eduardo Pardo de Guevara e Valdés, director do Instituto Padre Sarmiento, que fixo a presentación do autor e xustificou que se editase en español a serie Galicia Histórica para que teña difusión fóra de Galicia.
A continuación Adolfo de Abel Vilela fixo un retrato da cidade describindo a decadencia que a vida urbana lucense experimentou na Alta Idade Media. Falou dos tres intentos de repoboación e da reactivación da cidade que culmina no século XII con Raimundo de Borgoña e dona Urraca, da actividade económica, da hospitalidade, da vida monástica e relixiosa, da cultura, o lecer e as loitas feudais, rematando cunhas notas sobre o goberno da cidade.
O libro, que se estructura en vinte capítulos, ten 700 páxinas e 297 fotografías, índices xeral, de persoas e de lugares, así como un amplo apartado de bibliografía. O prezo de venda é de 25 €.
Lois Diéguez, o noso presidente, fixo este ano de pregoeiro das Festas de San Froilán. Foi un pregón distinto, pois rompeu o estilo habitual que se ven repetindo cada ano. Cheo de humor, fantasía e realidade, foi, é, como o seu autor o define, un CONTO MÁXICO, que de seguido che ofrecemos.
Foto de La Voz de Galicia (ÓSCAR CELA)
CONCLUSIÓNS DO CONGRESO SOBRE PATRIMONIO INMATERIAL DAS TERRAS DE LEMOS – Xornadas de Primavera e Outono
Alternativas para a consolidación do Entroido Ribeirao e mais o de Salcedo, danzas da Cervela e A Ermida, e Fachas e Agucios de Castelo e Vilelos
O traballo para manter o Patrimonio Inmaterial das Terras de Lemos vén de séculos atrás. Este traballo está representado nestes momentos polas Asociacións seguintes:
Asociación cultural As Fachas de Castelo (Taboada), Asociación xuvenil e cultural “Os Turulecas”, de A Cervela (O Incio), Asociación de Veciños de Salcedo (A Pobra de Brollón), Asociación Amigos do Entroido Ribeirao (Santiago de Arriba-Chantada), Asociación Os agucios (Vilelos-O Saviñao), Asociación cultural Souto do Val, da Ermida (Quiroga).
Desde hai dous anos, a Asociación LugoPatrimonio, comezou a traballar tamén coas anteriormente citadas cos obxectivos de facer unión entre todas para elaborar conxuntamente programas e alternativas concretas dirixidas ás entidades públicas e privadas, de cara a conseguir a consolidación e desenvolvemento deste Patrimonio Inmaterial. Traballou, tamén para unir as distintas administracións neste Programa concreto, de xeito que a súa actuación ao respecto estea coordinada tamén, para o aforro económico e o mellor cumprimento dos obxectivos.
Para isto, valeuse do seguinte programa inicial:
Trátase, xa que logo, de levar adiante no prazo de 5 anos,
os puntos indicados
2. Puntos conseguidos ou en trámite de consecución
Dos diversos encontros mantidos coas consellarías chamadas naquela altura de Medio Rural, Cultura e Deportes, Innovación e Industria, Vivenda e Solo, Igualdade e Benestar Social, e coa Vicepresidencia da Deputación provincial e algúns dos concellos do ámbito xeográfico das Asociacións, como o de Chantada, Taboada ou A Pobra do Brollón, temos conseguido:
3. NECESIDADES PONTUAIS DE CADA UNHA DAS FESTA E ACTIVIDADES
Entroido Ribeirao: Santiago de Arriba
Entroido de Salcedo
Danzas da Cervela.
Fachas de Castelo
Agucios de Vilelos
Meco e Pampórnigas da Ermida
O Congreso sobre PATRIMONIO INMATERIAL DAS TERRAS DE LEMOS proclama, xa que logo, a necesidade de que as distintas institucións das que se vén falando, apoien o Programa e puntos sinalados, coa fin de que estean executados nun tempo non superior a cinco anos.
Asi mesmo, pide que os Proxectos que a Xunta do bipartito tiña xa aprobados, sexan executados sen demora polo goberno actual.
Quiroga, a 8 de setembro do 2009
Señoras e señores representantes das distintas administracións (Concello de Monforte representado polo seu alcalde, Deputación provincial polo deputado de Cultura), Presidentes e Presidenta das distintas asociacións que convocamos este Congreso (AA.VV. de Salcedo e de San Martiño de Vilelos, Entroido Ribeirao, Amigos Patrimonio Lemos, A.C. As Fachas, Asociación Xuvenil Os Turulecas, A.C. Souto do Val e LugoPatrimonio que facemos de coordinadores), e por suposto, vostedes, os e as congresistas que son a alma popular e científica destas xeiras dedicadas a coñecer e potenciar o noso patrimonio inmaterial.
Tamén queremos deixar constancia do recoñecemento e agradecemento a quen foron protagonistas das institucións que no seu momento apoiaron este importante traballo que levamos feito xa durante estes dous anos, algúns dos cales nos acompañan de novo:D. Alfredo Suárez canal, que foi conselleiro de Medio Rural,
D. Ignacio Rodríguez Eguíbar, da xerencia do Plano Xacobeo,e dos delegados ou delegadas das distintas consellarías:Dª Branca Rodríguez Pazos, D. Emilio López Pérez, D. Xoán Xosé Molina Vázquez, e D. Cosme Pombo Rodríguez
Iniciamos, pois, neste momento que anuncia xa o outono, a apertura das segundas xornadas do Congreso sobre Patrimonio Inmaterial das Terras de Lemos, Chantada e Quiroga. En febreiro estudamos os ritos do Entroido e tiramos conclusións sobre as que xa estamos a traballar. Resultados positivos e esperanzadores, xa que logo. Agora, hoxe e mais os días 7 e 8 de setembro, tócanos, do mesmo xeito, estudar, analizar e participar nos ritos das danzas e do lume: na Cervela e A Ermida, e nos fermosos lugares de Castelo e Vilelos. Ritos antigos que naceron da comunicación entre a persoa e a paisaxe, o traballo e a festa. Cando a natureza era a deusa nai á que se adoraba, pois dela saía todo o que os humanos necesitaban para viver e mesmo reproducirse.
Dirán vostedes por que estas xornadas, a que se debe o seu interese e popularización. E nós respondemos que para decatármonos do que ao longo dos séculos foron construíndo os nosos devanceiros: no idioma, no traballo e no lecer propios. Para que ese tesouro que temos diante dos nosos fociños entre con orgullo e fachenda polos nosos ollos e chegue ao noso corazón. E daí reconstrúa a diferenza como riqueza e forma de ofrecer ao mundo un xeito de vivir e un xeito de nos expresar.
Non é doado na Galiza de hoxe aprezar os noso tesouros debido ás cortinas diferentes que se argallan para agachalos. E acaso ignoremos que eles poden mellorar a nosa dignidade e a nosa riqueza material. As festas ou ritos da Danza e do Lume poden servir para afirmar a través deles, primeiro, a nosa consciencia de galegos e galegas, e despois, todo un tecelán de riqueza que vai desde centros de interpretación ou talleres de artesanía, até postos de traballo nas zonas rurais onde se crearon.
Iso precisa, pois, aparte da conciencia dos propios protagonistas que executan as devanditas festas, o estudo científico e a investigación que nos aclaren tamén as nosas raíces profundas sen as cales andaremos cegos e sen obxectivos para a conformación da historia e do futuro destas terras.
Pasaremos estes tres días, escoitando historias e interpretacións que han valer para que a investigación siga. E comprobaremos sobre o terreo a maxia e a beleza dunha cultura que tamén lle pode mostrar os nosos xeitos de goce ao resto do mundo. Mais para iso, nós temos que ser os primeiros en nos convencer.
SEXAN BENVIDOS E BENVIDAS A ESTA UNIVERSIDADE POPULAR NA QUE SE CONXUGA, POR UNHA PARTE, A PRESENZA DO NOSO POBO, E POLA OUTRA OS SEUS E AS SÚAS REPRESENTANTES.
TIRAREMOS CONCLUSIÓNS PARA QUE A FESTA SIGA BAIXO O MANTO PROTECTOR DO NOSO IDIOMA PROPIO (MÁXIMO PATRIMONIO QUE TEMOS E SEN O CAL QUEDARIAMOS MUDOS E DESPERSONALIZADOS). E PARA QUE AS INSTITUCIÓNS SIGAN A FORMAR PARTE DO AVANCE E DAS NECESIDADES QUE A FESTA E A IDIOSINCRASIA BERRA.
GRAZAS, POIS, POLA PARTICIPACIÓN E POLA AXUDA.
Monforte, 30 de agosto do 2009
D. Luís Costa Vázquez: O baile e a danza na tradición cultural de Galiza
D. Lois Diéguez: Contexto paisaxístico e patrimonial da Cervela
Ensaios previos pouco antes de comezar.
Os danzantes ante a virxe.
O Congreso continuará os días 7 e 8 de setembro, seguindo o programa previsto.