Últimas novas da asociación LugoPatrimonio
O día 26 de novembro de 2016 fíxose a segunda viaxe á Riberira Sacra, na parte do Miño, nos concellos de Taboada e Chantada, coa que se rematou o ciclo, que contou como guía a membro da directiva Carolina Casal Chico. A primeira visita foi a igrexa románica de San Pedro de Bembibre, de fins do século XII, onde se puido admirar a arquitectura, restos de pinturas murais e o sepulcro monumental onde foi enterrado en 1681 Xoán Taboada Ribadeneira e Figueroa, primeiro conde de Taboada.
Despois pasamos a Santa María de Nogueira, cun miradoiro excelente da ribeira do Miño desde o cemiterio. Anque ten elementos barrocos,como a fachada principal e a torre, conserva a estrutura do corpo principal, coa porta sur, e a ábsida, chamando a atención os canzorros, así como unha anguía e un peixe e seis peixes que están labrados en dúas pezas da cornixa. O máis rechamante son as pinturas murais renacentistas do último terzo do século XVI que a modo de tapiz cobren as paredes laterais da nave central, que substituíron a outras anteriores, como se pode comprobar debaixo da representación de san Sebastián. Vanse a recuperar e restaurar as que hai na capela maior.
Rematada a visita trasladámonos a Belesar para visitar a viña e a adega de Mario Vázquez Carballo, onde se elabora o viño da variedade mencia "Ora et Labora". O deán da catedral de Lugo deu unha explicación sobre a contorna desde o punto de vista da produción vitivinícola e dos traballos que ao longo do ano se fan na súa viña, pasando despois a facer unha cata. Entregou aos asistentes unha separata do seu artigo "As raíces do viño: influencia do cristianismo na viticultura e na Ribeira Sacra". Pola súa parte LugoPatrimonio en agradecemento a súa hospitalidade agasallouno cun porta viático.
Pola tarde despois de xantar nunha casa rural da zona, visitamos a igrexa de Santo Estevo de Ribas de Miño, a obra emblemática desta zona tanto polo seu privilexiado emprazamento como pola súa arquitectura, sendo o mellor exemplo de igrexa da tipoloxía de Portomarín. Tamén admiraron o conxunto escultórico da Epifanía e a magnífica portada, seguindo a explicacións iconográficas que deu Carolina Casal.
O día 11 de novembro, tivo lugar no Salón de actos da Deputación Provincial, a última conferencia do ciclo dedicado á Ribeira Sacra, que estivo a cargo de Sonia Fernández Pérez, investigadora da USC., Departamento de Historia da Arte. Baixo o titulo "Difusión artística do románico na Ribeira Sacra 2.0". A conferenciante foi presentada por Carolina Casal Chico, membro da xunta directiva da Asociación.
A convidada falou da orixe da corrente estilística e tipolóxica das igrexas románicas que tomando como modelo a de San Nicolau de Portomarín, os mestres do obradoiro de Santiago, difunden pola ribeira do Miño a partir do último terzo do século XII desde o foco da catedral de Ourense.
Os días 5 e 6 de novembro de 2016, LugoPatrimonio viaxou a Toro para ver a exposición Aqua de Las Edades del Hombre, visita guiada que fixeron pola mañá do primeiro día en dous grupos. Despois de xantar fixeron un percorrido pola cidade de María de Molina acompañado da guía Chiara, facendo un percorrido polas rúas máis importantes, a colexiata polo exterior, os mosteiros de Sancti Spiritus, co seu museo de arte sacra, e o de Santa Sofia, onde está a orde das premostratenses, coa igrexa de Santa María. Rematou cunha visita á igrexa mudéxar de San Lorenzo el Real onde estaban expostas pezas tan coñecidas como a celebre pintura de La Virgen de la Mosca.
O día 6 estivemos en Zamora comezando a visita pola Porta da Traición ou da Lealdade, o castelo pasando despois a visitar a catedral, e os magníficos tapices, facendo a continuación un percorrido pola Zamora románica, especialmente nas igrexas de San Pedro e San Ildefonso, onde están os restos de san Atilano compañeiro de San Froilán, e a da Magdalena onde se conserva un magnífico sepulcro anónimo que se relaciona coa obra do coro do mestre Mateo de Santiago de Compostela. Visitamos pola mañá o Museo de Zamora, xantando e las Aceñas de Pinilla no río Douro, e rematamos a viaxe cunha visita guiada ao Museo Etnográfico de Castilla y León, moi ben montado.
O día 17 de outubro no Salón de actos da Deputación Provincial tivo lugar unha nova conferencia do ciclo dedicado á Ribeira Sacra, "Talleres mateanos na Ribeira Sacra" que foi pronunciada por Ramón Yzquierdo Perrín Catedrático de Historia da Arte Universidade da Coruña. Foi presentado por Carolina Casal Chico que ademais de dar a coñecer o seu traballo investigador mostrou a súa admiración polo traballo do profesor o cal na súa disertación centrouse nas igrexas da ribeira do Miño, comezando por la de San Nicolau de Portomarín, que serviu de modelo para as de Santo Estevo de Ribas de Miño, Diomondi e outras de menor entidade, sendo a primeira a que máis influenzas amosa de mostre Mateo, tanto desde o punto de vista arquitectónico como da decoración dos elementos que conforman as columnas e as portadas.
O día 14 de outubro de 2016, tivo lugar no salón de actos da Deputación Provincial unha "Xornada de información e debate sobre a conservación e destino do Cuartel de San Fernando" que foi aberta por Adolfo de Abel Vilela, Lara Méndez, alcaldesa de Lugo e Pilar García Porto, delegada da área de Cultura, Patrimonio Histórico e Artístico e Deseño e Artesanía da Deputación Provincial de Lugo. Tanto a alcaldesa como a deputada comprometéronse para conseguir a colaboracións das dúas institucións e conseguir a rehabilitación por fases do edificio así como a facer as xestións necesarias para que a Xunta de Galicia asuma o seu compromiso de crear o Museo da Romanización.
A continuación Adolfo de Abel Vilela, que foi presentado por Julia Cantalapiedra Álvarez, pronunciou unha conferencia sobre a historia do edificio sinalando que O chamado Cuartel de San Fernando foi un dos tres hospitais de inhábiles que houbo en España e que mandou facer Carlos III para que servisen de lugar de retiro aos inválidos do exército, construído con cartos da provincia entre 1779 e 1790. O 28 de maio de 1761, os Inhábiles quedan organizados en vinteseis compañías: oito en Sevilla, sete en Lugo, tres en Toro e oito en San Felipe (Valencia).
O día 8 de setembro de 2016, Carolina Casal Chico, licenciada en Xeografía e Historia na especialidade de Arte Medieval, e membro da xunta directiva de LugoPatrimonio, abriu o ciclo coa conferencia titulada "Ryvoyra Sacrata... divinita inspirata...".
O día 17 do mesmo mes desenvolveuse a parte práctica coas visitas realizadas na súa compañía aos mosteiros de Santo Estevo de Ribas de Sil, Santa Cristina e Pombeiro. Neste lugar o arquitecto Xan Rodríguez explicou as características e recuperación dos socalcos onde se fan os cultivos tanto de horta como das vides.
SETEMBRO
Día 8, xoves
ás 20 horas
Salón de actos da Deputación Provincial
Ciclo dedicado á Ribeira Sacra
Conferencia de Carolina Casal Chico, Conservadora do Museo Diocesano Catedralicio de Lugo "Rivoyra Sacrata... divinita inspirata...".
Antes deste acto, entre 19 e 20 h. anotacións para as viaxes do día 17 de setembro, á Ribeira Sacra e a viaxe dos días 5 e 6 de novembro a Toro e Zamora para ver Las Edades del Hombre. Prezo de Toro-Zamora 110 € en habitación dobre e 125 € en simple.
Día 17, sábado
Primeira viaxe á Ribeira Sacra
E teredes que plantar viñas...
Saída ás 8 horas
Visitas a Ribas de Sil, Santo Estevo e Pombeiro, San Vicenzo. Inclúe ver a creación e recuperación de socalcos de Xan Rodríguez
Día 30, venres
ás 20 horas
Salón de actos da Deputación Provincial
Ciclo dedicado á Ribeira Sacra
Conferencia de José Miguel Andrade Cernadas, profesor titular de Historia Medieval USC, " A Ribeira Sacra: a versatilidade do monacato medieval galego".
O día 14 de xullo celebrouse a última conferencia do ciclo dedicado ao Camiño Primitivo. Estivo a cargo de María Josefa Sanz Fuentes, catedrática no departamento de Ciencias e Técnicas Historiográficas da Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Oviedo e Cronista Oficial de Avilés, que falou sobre "O Camiño Primitivo en Asturias: historia e historias". Ao longo da súa disertación foi facendo un percorrido desde Oviedo ata a Fonsagrada, relatando as vicisitudes polas que pasaron os que foron pioneiros en reclamar este Camiño, e como se foi creando infraestructura para servir ao peregrino. As anécdotas tamén estiveron presentes na charla.
O 9 de xullo de 2016, e dentro do ciclo dedicado ao Camiño Primitivo, dezaseis socios guiados por Ricardo Gómez Polín, fixeron un percorrido polas terras de Castroverde. Comezaron cunha xira ao núcleo paisaxístico e monumental de Soutomerille, seguindo ao conxunto monumental de Santa María de Vilabade e a Ermida da Nosa Señora do Carme. Despois de xantar visitaron o burgo medieval da Fortaleza, onde está a orixe da vila de Castroverde, e o pazo de Carballedo (Pena),
O día 7, de xullo celebrouese no salón de actos da Deputación Provincial, a terceira conferencia do Ciclo dedicado ao Camiño Primitivo que estivo a cargo de Laureano García Díez, coordenador das Agrupacións de Asociacións dos Camiños do Norte.
Fixo a presentación o presidente Adolfo de Abel Vilela, que destacou como había vintecinco anos que García Díez empezara en Tineo coa Asociación Astur-galaica del interior, para promover esta rota, hoxe declarada Patrimonio da Humanidade. Preside tamén a Agrupación de Asociaciones del Camino del Norte, País Vasco, Cantabria, Asturias y Galicia, que agrupa a vintetrés asociacións.
Comezou facendo unha breve introdución sobre a invención do sepulcro do Apóstolo e o feito de que o Camiño Primitivo fose a primeira rota xacobea, relacionada coa catedral do Salvador de Oviedo e con Afonso II, o primeiro rei que peregrinou a Santiago. Despois foi comentando as distintas etapas, sete, nas que se pode facer o camiño de Oviedo a Melide, lugar onde se xuntan todos os camiños que van a Compostela, mencionando capelas, mosteiros e hospitais.
Dentro do ciclo "O Camiño Primitivo onte e hoxe", LugoPatrimonio fixo unha viaxe a Santiago de Compostela o 25 de xuño para visitar o novo Museo das Peregrinacións, que anque xa se visitara na antiga sé, nesta ocasión foi para ver a súa nova instalación no antigo edificio do Banco de España na Praza das Praterías. A visita guiada durou máis dunha hora. Hai que destacar a calidade da nova montaxe e o seu discurso expositivo que comeza na planta cero facendo unha introducción ao fenómeno das peregrinacións no mundo e remata na planta terceira coas vitrinas dedicadas ao traballo dos acibecheiros, prateiros e gravadores de Santiago. Despois subiron ata a última planta para gozar das vistas da catedral.
Pola tarde fixeron unha visita guiada a exposición "Con fío en Galicia", no Museo da Cidade da Cultura, cun discurso que comeza no paleolítico, cunha agulla de oso da cova Eiros de Triacastela, e remata cunha pasarela con vestidos femininos e masculinos dos deseñadores galegos. Ao longo de 300 pezas de distintas épocas, centra a atención no téxtil galego que comezou a desenvolverse nos anos 50 do século pasado, recreando esta historia pinturas, obxectos e documentos. De ambas dúas visitas os viaxeiros quedaron moi satisfeitos.
O 15 de xuño e por iniciativa de Lugo Patrimonio, no salón de actos da Deputación recordáronse os inicios, facía 30 anos, coincidindo coa construción dos aparcadoiros subterráneos, das escavacións arqueolóxicas na capital lucense, previas ás intervencións no casco histórico e a súa zona de influencia. O presidente da asociación Adolfo de Abel Vilela, no inicio das escavacións exercía como delegado provincial de Cultura. Interviñeron o exalcalde Vicente Quiroga, a arqueóloga municipal Covadonga Carreño e o xornalista Ernesto Sánchez Pombo; moderou Branca Rodríguez Pazos, vicepresidenta da asociación.
Abel Vilela fixo unha exposición da situación precaria en que estaba a delegación provincial da Consellería de Cultura, sen arqueólogo e sen lexislación autonómica, estando recentemente aprobada a lei de Patrimonio estatal, sen desenvolver, que era a que se trataba de aplicar. Explicou que se dictáronse unhas normas de acordo co Concello que obrigaba a facer escavacións en área, catas e prospeccións, segundo os casos. Relatei como un coñecido avogado lucense, que quería construír unha casa na rúa de San Froilán, insultoume no meu despacho porque tiña que facer catas no lugar onde se tiñan que ir as zapatas.
Ao ver que aparecían restos arqueolóxicos, o entón alcalde, Quiroga, chamou a un arqueólogo de Milán, Mario Mirabella Roberti, que certificou que os achados tiñan importancia. Arqueólogos da Universidade de Santiago fixeron catas durante sete meses na Praza da Constitución. Pero como pasaba o tempo e a empresa Dragados y Construcciones tiña que comezar as obras, o concelleiro de Tráfico, Alfredo Mosteirín Castañer, deu orde a unha escavadora que comezase o seu traballo, sendo arrasado un mosaico o que provocou que os arqueólogos en sinal de protesta se negasen a realizar as escavacións.
Carreño pola súa banda, explicou que nunha reunión celebrada en Santiago, Mosteirín pediu aos arqueólogos galegos que se fixesen cargo das escavacións e, como non quixeron, ofreceuse Antonio Rodríguez Colmenero, naquel momento profesor na Universidade de Oviedo que escavaba no campamento militar de Bande (Ourense).