Os creadores dunha teoría do deseño de xardín foron os fraceses (xardín à française) onde as liñas simétricas, o feito de impoñer unha orde cartesiana na natureza, a recreación e inspiración nos modelos romanos (villae), especialmente, nos xardíns das vilas renacentistas do norte de Italia (Bóboli, Fiésole, D´Este, etc). Estes parterres aterrazados, lineais ofrecen moitos espazos para os xogos hidráulicos e créanse novos espazos como a Orangerie (invernadoiro de especies exóticas). Todas estas novas achegas veñen de Nápoles da man do rei francés Carlos VIII que trae con él un xardineiro italiano chamado Parcello Mercogliano. Esta senda continuará co arquitecto Philibert de L´Orme a partires do ano 1536 nos deseños para Blois, Anet e Tuilleries e alcanzará o seu cénit con André Le Nôtre nos deseños barrocos para Luis XIII e Luis XIV en Versailles.

A outra gran influencia vén dos paisaxistas e superintendentes de xardíns do novo estilo inglés que impera en Europa dende mediados do s.XVIII e principios do s.XIX. Este novo estilo chega aos aristócratas e tenentes británicos a través dos sacerdotes xesuítas da corte do emperador de China. Xorde así o “xardín à Anglaise”, “le xardin exotique”, “anglochinois”, inspirado na pintura romántica, na literatura e na filosofía (Rousseau). As formas paladianas nos estanques, pontes e peiraos, o ambiente pintoresco e salvaxe, onde a natureza crece sen orde establecida, onde as “follies” (motivos extravagantes a modo de pavillóns, templos, galerías porticadas, grutas ou ruínas) serán os protagonistas. Son xardíns ideais para o “vagabundeo poético” en palabras do seu máximo creador Capability Brown, paisaxista e arquitecto británico. Asemade, o xardín portugués engadirá a estas dúas influencias un carácter “rústico” e máis íntimo na concepción espacial, engadindo o azulexo, mailo o usufructo xerado pola horticultura.

O caso pacego galego, é singular e único, no que se convinan resabios do mundo francés nos pazos de San Lourenzo, no de Oca, no de Castrelos de Vigo, no de Quinteiro da Cruz ou no de Tor, con outros de índole anglosaxona como son o pazo de Santa Cruz de Ribadulla, Sistallo ou da Saleta en Meis, xunto a rusticidade e deseño militar do mundo portugués. Sen lugar a dúbidas, son claros exemplos onde se mostra a opulencia do dono gracias ao traballo de artistas autóctonos (Domingo de Andrade, Clemente Fernández Sarela,etc.) xunto a outros foráneos (Caravancinni, D´Étoile, Chanterenne, etc), creando un feito diferencial que pode levarnos á seguinte reflexión: ¿existe, verdadeiramente, “un xardín propiamente galego”?