Detívose despois no que foi a basílica suburbana de Santa Eulalia de Mérida, que foi visitada na viaxe realizada en setembro pola Asociación. Deu lectura á inscrición dun lintel, coa dedicatoria a Santa María relacionada coas reliquias que había debaixo do altar, que era onde se colocaban. As primeiras reliquias en Hispania son do ano 600. Referiuse despois ao libro de María Cruz Villalón “Mérida visigoda”. A escavación fíxose entre 1991 e 1992. O primeiro texto sobre o martirio de santa Eulalia, que tivo lugar entre os anos 303 e 305, foi escrito polo hispano Prudencio.

Para ilustrar o martirio puxo varias imaxes de pinturas de distintas épocas, como as románicas de Bermat Marturel (1427 – 1437), que representan a flaxelación e a crucifixión da santa, que aparece tamén entre as mártires dos mosaicos de Ravena. No inicio, e antes de ser basílica, foi un pequeno oratorio revestido con mármore, segundo se pode ver nunha maqueta que se atopa na parte do museo do templo. A partir do século VI ampliouse, converténdose en enterramento de bispos e outros devotos que querían estar preto da mártir para que lles concedese os seus favores. No mesmo lugar tamén houbo un hospital de peregrinos para acoller aos que ían visitar as reliquias.

Tamén falou dos fragmentos de mosaicos do mausoleo romano de Compostela, exemplos foráneas de basílicas de dúas ábsidas, Leptis Magna, e Volubilis en Marrocos, das de Hispania, Santiago de Peñalba, San Cebrián de Mazote, neste caso unha basílica medieval con dúas ábsidas e con función funeraria.

O texto de Prudencio da conta de que estas basílicas estaban moi decoradas. O conferenciante mostrou pezas de mármore que se exhiben no Museo do convento de Santa Clara de Mérida, que contén pezas de arte romana e do primeiro cristianismo, tamén visitado na viaxe, como pilastras e capiteis decorados. A zona do altar estaba adornada con mosaicos, alfombras e cortinas. Os altares do século X tiñan un oco para gardar a reliquia na parte superior do fuste ou pé que sostiña a mesa. Para dar unha idea de como serían puxo a basílica de San Clemente de Roma, aquí perdeuse todo, só quedan restos descubertos nas escavacións.

A chamada Casa da Basílica de Mérida, conserva fragmentos de pintura que representan a santos emeritenses. Por último, e relacionado con Galicia, puxo a igrexa de Santa Comba de Bande, que perdeu o cancel.