Martes, 23 Abril 2019 16:53

Conferencia de Miguel Tain Guzmán, profesor de Historia da Arte da USC, sobre "A historicidade das cinco policromías do Pórtico da Gloria".

12 de febreiro.

O profesor Miguel Taín comezou dicindo que o Pórtico foi reparado en máis de cinco ocasións, a última levou nove anos e estivo a cargo da empresa Petra co control do Instituto do Patrimonio Cultural contando co mecenado da Fundación Pedro Barrié de la Maza. O tema que desenvolveu, a historicidade das policromías, como ao longo dos séculos se foron repintando as figuras, chegando a desaparecer case por completo a policromía orixinal. Falou dalgúns dos pigmentos empregados, das técnicas pictóricas utilizados, dos motivos decorativos, da documentación, das críticas que hai escritas polos peregrinos e da necesidade de contextualizar as policromías con outras semellantes, en pedra, existentes en outros monumentos similares europeos, en concreto franceses, italianos, alemáns, etc.

Falou da documentación previa para poder coñecer a historicidade das policromías. Deu unha información sobre o Pórtico, tanto no que se refire á construcción como da temática representada, baseada na visión de San Mateo o no Apocalipse de san Xoán.

 

A primeira policromía, a máis antiga,é a de 1138. En 1218 consagrouse a catedral sendo promotor da obra Afonso IX. Esta policromía era moi rica, con pan de ouro e diferentes pigmentos, entre os que se atopaba un moi caro, o azul obtido do lapislázuli, sendo o aglutinante o aceite, por tanto é unha pintura ao óleo. Fixo comparacións co baptisterio de Parma, Notre Dame de Sentis e o Duomo de Ferrara. Os materiais estrela foron o lapislázuli, procedente de Afganistán, e o ouro empregados en túnicas e mantos, así como no centro, asociados á luz da creación. Tamén había estampillados en ouro imitando os luxosos vestidos da nobreza medieval. Tamén se incrustaron pedras nas coroas das oito figuras centrais, das que só quedan os ocos. Eran cristal de rocha ou vidro para poder ver a cor do fondo. As policromías posteriores serán máis pobres, con pan de ouro, de xeito que o Pórtico convertese nun retablo máis.

A segunda policromía é tardogótica, do ano 1520, feita polo mestre Martín de Blas, o mesmo mestre da portada do Hospital Real. Era arcebispo Alonso III de Fonseca. Case todas as figuras están douradas, pero neste ocasión o lapislázuli substitúese pola azurita que era máis barata. Aplícanse laminas de estaño que se repuxan e se douran para facer os debuxos dos veludos que imitaban os bordados en relevo de influencia flamenca pois na catedral por esa época traballaba Cornellis de Holanda.Na bóveda da capela de San Fernando tamén hai esta tipoloxía pero non se coñece o autor.

A terceira policromía é a renacentista. Despois de 1606 ten lugar a construcción da nova portada. Son escasos os peregrinos que citan o Pórtico nos escritos e por tanto a policromía. Vólvese a dourar con pan de ouro pero de peor calidade. A que se descubriu nos profetas e nos apóstolos corresponde a esta etapa. Retirouse o estaño e píntase utilizando o estampillado. Tratan de arcaizar a policromía utilizando motivos decorativos dos séculos XIV e XV.

A cuarta policromía é parcial, e corresponde ao arcebispo Fernando de Andrade Sotomayor. Pinta as carnacións (caras, pés e mans) Crispin de Avelino en 1561. En este momento barroquizase o Pórtico, imita o natural, e colocáronlle unha portas como cortaventos.

Nos anos posteriores non se intervén, só se fan reparacións. Na construcción da nova facha e no baleirado feito en 1866 para o Victoria and Albert Museum de Londres rompéronse partes ao facer o arranque dos moldes que foron substituídas con escaiola.

A quinta policromía fíxose en tempos do cardeal Miguel Payá Rico (1874-1876), posiblemente en 1877 cando recibiu nese lugar a Afonso XII. Restaurou o Pórtico e non permitiu que desaparecese a policromía. En realidade a "restauración" consistiu en cubrir con aceite os apóstolos, repolicromar e repintar o Santiago do parteluz e o Salvador do tímpano.

Rematou a conferencia dicindo que no século XX houbo varias intervencións fallidas por falta de medios económicos, pois apareceren pigmentos modernos.

Enviar un comentario

Por favor, asegúrese de ter introducida a información marcada con (*). O código HTML non está permitido.

Busca nesta web

Próximos actos

  • Viaxe a Monforte, visita ás Clarisas e a Compañía. +

    Día 23, sábado Viaxe a Monforte, visita ás Clarisas e a Compañía. Saída ás 9 horas. Ler Máis
  • Asemblea xeral e festa dos socios. +

    Día 12, xoves Asemblea xeral e festa dos socios. Xantar no Hotel Méndez Núñez. Actuación do grupo de música clásica Bóreas. Ler Máis
  • 1

O RAMO

Seccións

  • Colaboracións +

    artigos publicados por colaboradores de LugoPatrimonio Ler Máis
  • O Ramo +

    sección O Ramo da revista Na Xanela Ler Máis
  • A Pauliña +

    sección A Pauliña da revista Na Xanela Ler Máis
  • Fotolog +

    sección de fotografías Ler Máis
  • 1

ACCESO